Ukochana Babcia - wywiad z reżyser Lee Sohyun

LEE SOHYUN

Koreańska reżyser filmowa. Do tej pory nakręciła cztery filmy: "The Storyteller" (2006), "Friends of Tibet" (2008), "Ibrahim’s House" (2010) oraz "Dear Grandma" (2016)- poruszający film o miłości babci i wnuczki, uhonorowany nagrodą publiczności na tegorocznym Seoul Independent Film Festival.

Cześć. Powiedz nam coś o sobie.

Cześć. Studiowałam reżyserię dźwięku w School of Film, TV & Multimedia na Korea National University of Arts. Swój pierwszy film dokumentalny, "Tashi Delek", stworzyłam dzięki wsparciu The Korean Film Council. To historia mojego tybetańskiego przyjaciela, którego poznałam podczas podróży. Potem powstał mój pierwszy fabularny film krótkometrażowy „The Storyteller” pokazywany m.in. na Seoul Independent Film Festival, Puchon International Fantastic Film Festival, i REFEST Korea. Był również filmem konkursowym na włoskim Santana International Film Festival. Potem zrobiłam film dokumentalny o przypadkowym spotkaniu, a raczej o przeznaczeniu spotkania pomiędzy koreańsko-japońską babcią, która uczyła się języka koreańskiego, oraz palestyńskim dziadkiem, który zarządzał pensjonatem ("Ibrahim's House"). "Dear Grandma" to mój czwarty film.

Czy zawsze chciałaś zostać reżyserem?

Studiowałam reżyserię, ale kiedy ukończyłam uniwersytet stwierdziłam, że nie jestem wystarczająco dobra jako filmowiec i nie będę w stanie poświęcić się temu w 100% i się z tego utrzymać. Nigdy nie myślałam o zostaniu dokumentalistą, ale moje życie jest wypełnione momentami, które po prostu chcę uchwycić na taśmie.

Czy możesz nam opowiedzieć o "Dear Grandma" („Ukochana Babcia”, "할머니의 먼 집")? O czym jest film? Dlaczego zdecydowałaś się go zrobić?

Moja babcia w tym roku skończyła 94 lata. Każdy jej dzień jest przepełniony energią. Rano zamiata podwórko, podlewa rośliny, przygotowuje śniadanie dla mnie i mojego wujka. Raz dziennie idzie na spacer po okolicy, dba o swój ogródek warzywny, a przy tym często mówi mi, że jest już gotowa umrzeć. W takich momentach jej nie rozumiem. Boję się, że może zniknąć w każdej chwili, dlatego zaczęłam spędzać z nią więcej czasu.

Wiosną, kiedy babcia skończyła 93 lata, wzięła środki nasenne żeby popełnić samobójstwo. Kiedy obudziła się dwa dni później stwierdziła, że znów chce spróbować, mówiła, że musi szybko umrzeć.

Dlatego właśnie zrobiłam ten film, chciałam być z nią jak najdłużej i pokazać jak piękną i cenną jest osobą. Z drugiej strony moja rodzina uważa, że babcia żyła już wystarczająco długo i liczą na jej rychłą śmierć. Chciałam zabrać babcię do szpitala, ale moja rodzina nie zgadzała się nawet na to. Pewnego dnia, mój wujek, który mieszkał z babcią, nagle zmarł w wyniku wypadku. Czując się winna, że żyje dłużej niż jej dzieci babcia zaczęła pić, coś czego normalnie nie robi. Jej ciało słabło, już nie była tak energiczna jak wcześniej, a we mnie zaczął rosnąć niepokój, że babcia w każdej chwili może mnie opuścić idąc tą drogą. Czy będę w stanie pomóc babci w jej ostatnich chwilach życia?

Oglądając film widzimy dużo miłości między Tobą, a twoją babcią, ale co było najtrudniejsze podczas tego projektu?

To kamera nam najbardziej przeszkadzała, wchodziła w relację między nami. Kiedy babcia była smutna nie chciałam kręcić dalej, ale musiałam to robić. To było trudne, ale mam nadzieję, że dzięki temu filmowi babcia nie będzie próbowała znowu popełnić samobójstwa.

Większość ludzi doświadcza w życiu jakiś tragedii i zastanawiałam się jak przezwyciężyć traumę po nich? Pomyślałam o opowiadaniu. Mój film jest o pięknie życia.

Twoja babcia może być symbolem najstarszych mieszkańców Korei. Ludzie z innej epoki, którzy żyją samotne i monotonne. Ich życie wymaga dużo cierpliwości...

Nie sądzę, żeby babcia i inne starsze osoby miały inne wartości i życie niż młodsze pokolenia. Na pewnym etapie wszyscy doświadczamy lub doświadczymy samotności i monotonni.

Ten film to pamiętnik wideo stworzony przez wnuczkę, co babcia sądzi o tym projekcie?

Babcia jest zadowolona z tego filmu, ale nie jestem pewna, czy rozumie o czym on jest. Jest szczęśliwa oglądając go, bo widzi zmarłego syna, jest również główną bohaterką filmu, co też sprawia jej przyjemność.

Jak długo trwały prace nad filmem, jak wyglądał ten proces?

Zajęło to trzy lata. Dwa lata filmowania i rok edycji materiałów. Nie spodziewałam się, że proces będzie aż tak długi, najtrudniejsze było uzyskanie funduszy na projekt.

Dla kogo jest Twój film?

Po pierwsze dla mojej babci. Chcę jej pokazać, że jej życie jest piękne i wartościowe. Po drugie dla ludzi, którzy mają podobne doświadczenia do moich, lub tych, którzy właśnie pożegnali członka rodziny. Mój film może ich pocieszyć.

Czy masz idoli, reżyserów, których podziwiasz?

Uwielbiam irańskiego reżysera Abbas'a Kiarostami. Jego filmy pokazują jak w nawet najtragiczniejszych momentach życia odnaleźć szczęście i humor. Lubię taki punkt widzenia.

Nad jakim projektem obecnie pracujesz?

W tym momencie nie pracuję nad żadnym większym projektem.

Tworzysz filmy dokumentalne, ale czy myślałaś może nad nakręceniem filmu fabularnego?

Niezależnie od środka wyrazu, czy to jest książka, zdjęcie, obraz, czy film, myślę, że każda historia ma własny sposób opowiedzenia jej, niektóre tematy bardziej pasują do filmów fabularnych. Nie wiem nad czym będę pracować w przyszłości, ale chciałabym spróbować nakręcić film aktorski, jeżeli tylko historia będzie pasować do takiego sposobu prezentacji.

Jakie są twoje plany i marzenia na najbliższe lata?

Ze zdrowiem mojej babci jest coraz gorzej, wkrótce skończy 95 lat. Chciałabym spędzić z nią jak najwięcej czasu, którego nie zostało nam już wiele.

Dziękuję za poświęcony czas.

Dziękuję bardzo.

***

Pewnego dnia babcia Lee Sohyun postanowiła popełnić samobójstwo. Ten poruszający film nie jest jednak o tym, ale o wielkiej miłości babci i wnuczki. O tym jak niesamowitą osobą jest tytułowa babcia reżyserki i jak pozornie daleko jej do prób samobójczych. Wchodzimy w rutynę bohaterki, za pośrednictwem wnuczki zaczynamy zadawać pytania próbując zrozumieć staruszkę. Mimo wielu lat spędzonych razem okazuje się, że tak naprawę autorka niewiele wie o babci i dopiero teraz na nowo ją poznaje.

Ten film porusza i przypomina o uniwersalności ludzkich doświadczeń. Ta koreańska babcia jest taka sama jak polska, czy każda inna na całym świecie. Okazuje się, że prawdziwe życie to nie ciągłe radości czy tragedie, ale raczej po prostu ciąg relacji z innymi ludźmi, bez których zaskakująco łatwo się nudzić, zwłaszcza gdy jesteś stary.